Beste bezoeker van deze site,

graag heten wij, Katleen Quintyn en Lieven Hollevoet, U welkom op de website van onze laagenergiewoning. In 2002 hadden we de kans om in West-Vlaanderen een stuk bouwgrond te kopen. Kort daarna zijn we beginnen plannen aan ons bouwproject. We wisten toen nog niet dat er zoiets bestond als ‘energiebewust bouwen’.

Toevallig zijn we in aanraking gekomen met de ‘bouwteams’: tweedaagse lesreeksen waarop de basisbegrippen van degelijke isolatie, ventilatie, luchtdicht bouwen, rationeel watergebruik, … uiteengezet worden. In 2003 moesten we voor de lessen nog naar Heusden-Zolder. Ondertussen is er gelukkig op dat vlak al heel wat veranderd en kan je ook dichter bij huis hiervoor terecht .

Na deze cursus was het meteen raak. We waren er van overtuigd dat de traditionele woningbouw in Vlaanderen op bepaalde punten serieus tekort schoot. We wilden een woning bouwen waarin het gezellig en gezond is om te wonen, en die tegelijk toch heel wat minder energie gebruikt dan ‘traditionele’ woningen.

Dat was het begin van een bouwavontuur waarbij we veel geleerd hebben, waarbij we al onze overredingskracht hebben moeten gebruiken om de architect, de aannemers, de toeleveranciers en onze omgeving te overtuigen, en waarvan we proberen om U op deze site het resultaat en de weg naar dat resultaat te tonen.

Als U door het lezen van de informatie op deze website een klein beetje overtuigd raakt dat een laagenergiewoning geen woning is waarin U drie truien over elkaar moet aandoen om het warm te hebben, en geen woning is die volgestouwd is met technische snufjes en rare apparaten, dan heeft de energie die we in deze website gestopt hebben nut gehad en kiest U misschien ook ooit voor een energievriendelijker manier van bouwen of verbouwen.

Onze woning, een overzicht

Onze woning heeft 2 verdiepingen en is opgetrokken in baksteen. Wegens de stabiliteit van de ondergrond (klei!) waren we verplicht om volledig te onderkelderen.

De indeling van de ruimtes op het gelijkvloers volgt de oriëntatie van de zon: de keuken in het oosten, de leefruimtes op het zuiden en het westen, de wasplaats op het noorden. Het idee hiervan is dat we optimaal gebruik kunnen maken van het zonlicht om een aangename sfeer in huis te brengen: aan de ontbijttafel ‘s morgens, en overdag en ‘s avonds in de leefruimtes.

De verdieping is ongeveer in 4 ingedeeld: 3 slaapkamers en de badkamer. Hierbij hebben we geopteerd voor 2 slaapkamers aan de tuinzijde, en de badkamer aan de straatzijde links vooraan. Dit laatste meer uit praktische overweging (de schouw van de kachel moet erdoor, en de boiler kan er vlak boven staan).

De zolder bestaat uit 2 delen: een ‘technische ruimte’ waar de zonneboiler, de gasketel en de pompgroep voor de zonneboiler hangen, en een ander deel dat (heel veel) later als hobbyruimte en TV-hoek gebruikt zal worden.

Toegepaste technieken

Een laagenergiewoning bouwen gaat niet vanzelf. Er zijn enkele belangrijke aandachtspunten waar er afgeweken wordt van de traditionele bouwmethodes. Een overzicht:

Isolatie

Bij het plannen van onze woning zijn we uitgegaan van een isolatiedikte van 10 cm voor de buitenmuren. Deze dikte was voor ons na kosten/baten-analyse het meest verantwoord. We kozen voor halfstijve rotswolplaten, 2 x 5 cm, die zowel in de hoogte als in de breedte geschrankt op de spouwhaken geprikt werden. Clips houden het geheel op zijn plaats.

Alle binnenmuren werden ook aangezet op een blok cellenbeton. Dit onderbreekt de koudebrug naar de vloerplaat.

Voor de vloer van het gelijkvloers werd geopteerd voor 10 cm isolatie in polystyreen (EPS100) platen, die opnieuw geschrankt geplaatst werden. De bovenste laag is afgewerkt met een soort zeil waarop de vloerverwarming vastgeprikt kan worden.

Het dak is voorzien van 25 cm papiervlokken (cellulose). Deze vlokken worden onder druk in de dakconstructie geblazen. Het materiaal is behandeld tegen ongedierte en brandvorming.

Luchtdicht bouwen en dampscherm

Naast doorgedreven isoleren is het ook belangrijk om luchtdicht te bouwen. Op die manier kan dan later, in een derde stap, gecontroleerd geventileerd worden. Dit is van belang omdat je anders via kieren en spleten de warmte laat ontsnappen. (Het heeft geen zin een dikke jas aan te doen als je de rits laat openstaan…).

Aan de andere kant is het ook belangrijk om aan de ‘warme zijde’ van de isolatie (de binnenkant dus) een dampscherm te voorzien. Dit scherm vormt een barrière voor waterdamp die anders van de binnenzijde van de woning naar de isolatie zou doordringen. Als dit gebeurt zal de isolatie vochtig worden en haar isolerende waarde verliezen.
Bij alle buitenvlakken werd dus extra aandacht besteed aan de lucht- en dampdichtheid:

• Alle buitenmuren (ook op zolder en in de berging) werden gepleisterd. De pleister werkt als lucht- en als dampscherm.
• De rolluiken zijn aan de buitenzijde van de muur ingewerkt in de luifel.
• Het onderdak bestaat uit gebitumeerde houtvezelplaten die met tand en groef ineen schuiven en zo een eerste afscherming vormen. Daarnaast werd aan de binnenzijde een hermetisch papierscherm aangebracht zodat ook deze ‘vijfde gevel’ luchtdicht afgewerkt is. Dit papierscherm is tegelijk ook damprem.
• De ramen werden ingepleisterd met een speciaal voorzien kunststof profiel dat luchtdicht op het raamprofiel verkleefd is.
• De raamprofielen hebben dubbele dichtingen, en zoveel mogelijk ramen zijn vast uitgevoerd (luchtdicht en inbraakwerend).
• De schuifdeuren zijn ‘kipschuiframen’ die even goed sluiten als een normaal raam
• De buitendeuren zijn voorzien van automatisch sluitende tochtstrips.
• Alle ‘potjes’ van de elektrische installatie die in de buitenmuur ingewerkt zijn zitten vol in de pleister (geen tochtgaten).

Koudebruggen

De hele constructie van ons huis werd grondig onderzocht op ‘koudebruggen’. Zo werd onder andere de aansluiting van de luifels op de rest van de woning gerealiseerd met speciale profielen die de betonplaat ter hoogte van de spouwmuur onderbreken.

Ventilatie

Om een gezond binnenklimaat te behouden moet er ook geventileerd worden. Dit kan gebeuren via raamroosters, maar deze oplossing heeft als nadeel dat je in de winter veel energie verliest en ook een onaangenaam tochtgevoel zal ervaren.

Wij hebben geopteerd voor balansventilatie met warmteterugwinning. Bij dit systeem wordt er via een buizensysteem verse lucht in de woning aangevoerd (in de leefruimtes en slaapkamers) en wordt ‘verbruikte’ lucht (in de keuken, toilet, badkamer, …) terug afgevoerd. De afgevoerde lucht wordt in een warmtewisselaar gebruikt om de aangevoerde buitenlucht op te warmen. Hierdoor wordt dus met een minimaal energieverbruik de woning continu voorzien van verse lucht.

Wij hebben ook een aardwarmtewisselaar (AWW) voorzien. Dit is een buis van 30 meter die op een diepte van ongeveer 2,2 meter onder de grond loopt. Door deze buis wordt de verse lucht van onze woning aangevoerd. Dit systeem heeft als voordeel dat in de winter de lucht lichtjes voorverwarmd zal worden, en in zomer lichtjes voorgekoeld.

Regenwater

We hebben een regenwaterput van 10.000 liter die voorzien is van een wisselsprongfilter. Dit type filter heeft een klein verval nodig, is in principe zelfreinigend en voorziet in 1 moeite ook een overloop en een terugslagklep voor de regenput. We hebben ondertussen al ondervonden dat het principe van de filter OK is, maar dat het zelfreinigend effect niet zo goed is. Om een goede werking te garanderen is het aan te raden om het filter regelmatig (1 x per maand) met een borsteltje te reinigen.

De installatie is ook voorzien van een manueel vulsysteem, voor het geval de put leeg zou geraken.

Sanitaire installatie

We proberen maximaal gebruik te maken van regenwater (toiletten, wasmachine, …).

Warm water wordt aangemaakt in een zonneboiler van 500 liter. Aan het boilervat is extra ‘latentmateriaal’ toegevoegd. Dit is een toeslagmiddel (paraffine) dat de warmte-opslagcapaciteit van de boiler verhoogt. Het sanitaire warm water wordt verwarmd in doorstroom. De zonnepanelen zijn aangepast aan het overheerstende weertype bij ons.

Voor de naverwarming is een condenserende gasketel voorzien.

Verwarming

Voor onze hele woning hebben we geopteerd voor lage-temperatuursverwarming. Beneden is deze als vloerverwarming voorzien, op het verdiep als muurverwarming.

Lage-temperatuursverwarming werkt, in tegenstelling tot klassieke radiatoren, met stralingswarmte. Dit biedt een aantal voordelen:

• Een gezellige warmte, te vergelijken met het gevoel dat een houtkachel biedt.
• Beter comfort: geen luchtverplaatsing, de warmte is niet ‘weg’ als de deur opengaat, veel minder ronddwarrelend stof.
• De verwarming kan gekoppeld worden aan de zonneboiler, die in de tussenseizoenen nog water op voldoende hoge temperatuur kan leveren.
• Als de gasketel ingeschakeld moet worden werkt ze aan een hoger rendement (we gebruiken een condenserende gasketel).

Door onze inspanningen op het gebied van isolatie is het benodigde piekvermogen van onze gasketel 12 kW. Dit is de helft tot een derde van wat er gangbaar geïnstalleerd wordt.

Ramen

Voor de raamprofielen hebben we gekozen voor aluminium. Dit materiaal is niet direct ecologisch verantwoord (de isolatiewaarde van de profielen is minder goed dan houten alternatieven, en het vervaardigen van de ramen vergt heel wat energie).

Houten ramen isoleren dan wel beter, aan de andere kant zijn goede houten raamprofielen ook redelijk duur en moeten ze regelmatig geschilderd worden,

De voor ons ideale oplossing waren houten ramen met een alu voorzetstuk aan de buitenzijde. Onderhoudsvrij en toch goed isolerend. Deze ramen pasten echter niet in ons bouwbudget (ongeveer anderhalf maal zo duur dan de huidige ramen).

Daarom hebben we geopteerd voor de betere alu ramen, deze hebben een k-waarde van 2 W/m2K. (In vergelijking met gewone houten ramen: k-waarde 1.6W/m2K)

Verder hebben we geopteerd voor driedubbele beglazing. Deze ingreep zorgt weer voor een fikse verlaging van het energieverbruik (de totale raamoppervlakte is ongeveer 60 m2) en een verhoging van het comfort. Daar waar traditionele ramen in de winter steeds een verliespost vormen, zorgt het glas met een K-waarde van 0.7W/m2K op een zonnige winterdag in principe voor energiewinst.

Om in de zomer oververhitting tegen te gaan werd aan de zuidgevel gezorgd voor een vaste luifel die in de zomer, als de zon hoog staat, voor schaduw zorgt. Ook werden de ramen van de leefruimte voorzien van rolluiken (afscherming zowel ‘s winters als ‘s zomers). Zoals vermeld zijn de rolluiken onder de luifel ingewerkt. Op die manier blijft de luchtdichtheid van onze woning gegarandeerd.

Wat vind je op deze site?

Op deze site vind je een overzicht van de door ons gebruikte technieken, met waar mogelijk details van gebruikte materialen en de leveranciers waar we voor deze materialen terecht konden. Verder is er een fotodagboek en een pagina waar je live de temperaturen van ons ventilatiesysteem en de zonneboiler kan bekijken. Deze info is toegankelijk via de index aan de rechterkant van deze pagina.